Trong tiếng Hán, “Bỉ ngạn (彼岸)” nghĩa là “bờ bên kia” – đối lập với “Thử ngạn (此岸)” là “bờ bên này”. Thuật ngữ này khởi nguồn từ Phật giáo, để chỉ cõi giác ngộ – nơi linh hồn vượt thoát khỏi bể khổ, luân hồi, đau đớn và phiền não, để đạt đến thanh thản tuyệt đối.
Bỉ ngạn không phải là một địa danh cụ thể, mà là một biểu tượng tâm linh, một hành trình tâm hồn hướng đến ánh sáng và sự tự do. Con đường đến Bỉ ngạn là con đường tu tập, từ bỏ tham – sân – si, vượt qua chấp niệm và mê lầm.
1. Bỉ Ngạn trong văn hóa và nghệ thuật Á Đông
Hình ảnh hoa Bỉ Ngạn – loài hoa đỏ rực nở trên bờ sông sinh tử – đã trở thành biểu tượng văn hóa đặc biệt ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tên khoa học của nó là Lycoris Radiata, còn được gọi là Mạn Châu Sa Hoa trong Phật giáo, với truyền thuyết về sự chia lìa và định mệnh.
Loài hoa này thường được trồng ở nghĩa địa, bên bờ sông, nơi con người nói lời vĩnh biệt. Trong dân gian, người ta tin rằng nó là hoa dẫn đường linh hồn, chỉ nở khi có chia ly, tang thương hoặc hồi ức bị chôn sâu.
2. Câu chuyện đầy bi kịch: Manju và Saka
Theo truyền thuyết Nhật Bản, Manju là thiên thần canh hoa, còn Saka là thiên thần giữ lá. Hai người yêu nhau, nhưng bị Thần Phật ngăn cấm. Họ chỉ có thể chăm sóc phần hoa và lá tách biệt – hoa nở thì không có lá, có lá thì không có hoa, mãi mãi không gặp lại nhau. Đó là định mệnh của bất khả hợp nhất – tình yêu chia lìa vĩnh viễn.
Câu chuyện ấy khiến hoa Bỉ Ngạn không chỉ mang vẻ đẹp rực rỡ mà còn ẩn chứa nỗi buồn tuyệt vọng, nỗi nhớ không lời, và tình yêu vĩnh viễn không trọn vẹn.
3. Bỉ Ngạn trong văn học – nghệ thuật: Biểu tượng của ký ức và hoài niệm
Trong văn chương hiện đại, đặc biệt là thơ ca và tiểu thuyết Á Đông, Bỉ Ngạn thường xuất hiện như một ẩn dụ của quá khứ, của những điều đẹp đẽ nhưng không thể quay lại. Nó gợi nhớ đến những mối tình không thành, những người đã khuất, những hồi ức mãi mãi dừng lại trong tâm tưởng.
 |
| Ảnh: Vũ Ngọc Hân |
Trong các tác phẩm của Murakami, Guo Jingming, Cửu Bả Đao, anime như Hell Girl hay Bleach, hay trong các tranh thủy mặc phương Đông, hoa bỉ ngạn nở trên nền đen – rực rỡ mà u uất, quyến rũ mà đau thương.
4. Bỉ Ngạn trong đời sống – Một sự soi chiếu nội tâm
Bỉ ngạn không chỉ là một nơi chốn huyền thoại, mà còn là hình ảnh nội tâm mà con người trong thời đại hiện đại luôn hướng về. Đó là “bến bờ bình an”, nơi ta thoát khỏi những dằn vặt, tổn thương, áp lực – để được sống với bản ngã thuần khiết nhất của mình.
 | |
|
Trong đời sống tinh thần, ai cũng có một bỉ ngạn của riêng mình – có thể là một miền ký ức, một con người đã đi xa, một giấc mơ chưa bao giờ thành hiện thực. Nhưng chính những điều ấy làm nên chiều sâu của cảm xúc, tạo nên cái đẹp mong manh và lay động của con người.
5. Truyền cảm hứng – Bước về phía ánh sáng
Dù hoa Bỉ Ngạn là biểu tượng của chia ly, nhưng cũng chính từ đó, nó nhắc con người về giá trị của hiện tại, về việc trân quý những điều đang có trước khi chúng trở thành quá khứ.
Bỉ ngạn không chỉ là nơi đến sau khi từ bỏ, mà là nơi bạn chạm tới khi đủ dũng cảm buông bỏ, học cách tha thứ, chữa lành, và yêu lấy những vết thương đã từng xé lòng.
 |
| Ảnh: Vũ Ngọc Hân |
Bước về Bỉ ngạn cũng là bước về phía ánh sáng trong chính tâm hồn mình – nơi không còn oán trách, so đo, tổn thương, mà chỉ còn lại sự tĩnh lặng, bình yên, và tự tại.
Kết luận: Bỉ Ngạn – vẻ đẹp của những điều không thể níu giữ
Bỉ Ngạn không rực rỡ như hoa hướng dương hướng về mặt trời, cũng không lộng lẫy như mẫu đơn vương giả. Nó nở âm thầm bên dòng chia biệt, chỉ dành cho những tâm hồn từng đi qua đêm tối, từng đánh mất, từng khát khao một điều đã xa.
Và chính vì thế, nó mang một vẻ đẹp đặc biệt: vẻ đẹp của cái đẹp không thể giữ, của tình yêu không thể chạm, của ký ức không thể quên.
